مگس سیسبو خاکستری رنگ که به آن مگس بینی گوسفند هم می‌گویند، از جمله خطراتی است که هر طبیعت‌گردی را ممکن است گرفتار کند. هدف از این دستنوشته ترساندن افراد علاقمند به طبیعت نیست، تنها هشدارگونه‌ای است برای شناخت بیشتر جاندارانی که در طبیعت با آنها ممکن است روبرو شویم.
با توجه به اینکه بعضی از افراد نسبت به گزش حشرات آلرژی دارند، در صورت عدم شناخت درست از گزش حشرات و نداشتن لوازم لازم برای اقدامات درمانی اولیه بعد از گزش، این حساسیت حتی ممکن است باعث احساس خفگی در شخص شود. بنابراین، شناختن خطراتی که از جانب حشرات ممکن است در طبیعت به انسان برسد، شرط احتیاط در طبیعت‌گردی است. بحث امروز ما درباره مگس سیسبو است. این مگس 4 فصل و در اغلب نقاط کشورمان دیده می‌شود. ساکنان شهر که به دل طبیعت می‌زنند، در برابر گزش حشرات مصونیت کمتری نسبت به روستانشینان دارند بنابراینامکان بروز حسایت‌های شدیدتر در شهرنشینان بیشتر است.
خود شاهد بودم که در سفری به لرستان، مگس سیسبو وارد گلوی دوست همراهم شد و به همین دلیل برنامه سفر ما لغو شد. مهندس روشن‌آبادی که این حادثه برایش پیش آمده برای من توضیح داد، مگس سیسبو بعد از جفتگیری، برای پاشیدن لاروها، خود را به محل‌های دم و بازدم می‌رساند. و در ادامه می‌گوید، مگس را به فاصله 20 سانتیمتری چشم به صورت ثابت می‌دیدم مثل عنکبوتی که به تاری آویزان باشد در فضا ثابت بود و مدام بال می‌زد. همانطور که راه می‌رفتم، مگس هم با من در فضا عقب می‌رفت. بعد از مدتی برخورد مگس را در کنار چشمم حس کردم و با کمی تاخیر بعد از چند دقیقه چشمم به خارش افتاد.
احساس برخورد درواقع زمانی است که مگس لارو خود را می‌پاشد. به محض پاشیده شدن لاروها حرکت می‌کنند و خود را به فضاهای پنهان می‌کشانند و بعد از جاگیری برای تغذیه، سر خود را در بافت فرو می‌کنند. در این مرحله باید اقدامات اولیه شروع شود. راه پیشگیری آن، به خصوص در زمان رد شدن از بین گله‌های گوسفند، زدن عینک و بستن دهان است.
بعد از مدتی لاروها را می‌توان حتی در گلو دید. افراد بومی برای جلوگیری از تکثیر لاروها دوغ بسیار ترش و کره را پیشنهاد کردند. قرقره کره یا هر نوع روغن دیگر، با لیز کردن گلو امکان جاگیری لارو مگس را کم می‌کند. روشن‌آبادی می‌گوید از جمله پیشنهادات دیگر روستاییان برای کنترل عوارض مگس سیسبو، آب تنباکو به صورت قرقره و کشیدن سیگار بود.
لارو سفید را بعد از پاشیده شدن را می‌توان در کنار چشم مشاهده کرد. دوست من که دچار این مشکل شده و برنامه سفرش به هم خورده بود، در مسیر بازگشت در چندین مرکز درمانی به دفعات مراجعه کرده و لاروهای بسیاری را از چشم او بیرون کشیده بودند. لارو مگس در شرایطی خطرناک‌تر می‌تواند وارد پشت کره چشم و باعث کوری بشود یا اگر از طریق سینوس‌ها به مغز خود را برساند، دیگر به آسانی مهارشدنی نیست. می‌گویند این همان مگسی است که فرعون را از پا در آورده.
در این موارد قراره الکل و قطره‌های چشمی می‌توانند کمک کنند. برای اطمینان بیشتر در هر صورت هر طبیعت‌گردی باید جعبه کمک‌های اولیه را همراه داشته باشد. جعبه کمک‌های اولیه شامل انواع مسکن‌ها، قرص اسهال، پماد مخصوص گزیدگی، الکل و محلول‌های ضدعفونی از لوازم ضروری همراه طبیعت‌گرد است به خصوص زمانی که کودکان یا افراد سالمند همراه گروه باشند. تصور نکنیم که وقتی سوار خودروی خود هستیم، از خطرات حشرات درامانیم. ورود یک زنبور عسل به داخل اتوموبیل موقع رد شدن از کنار کندوهای عسل می‌تواند خطرناک باشد. موقع رد شدن از این مناطق شیشه خودرو را حتما بالا بکشید. البته بهتر است کندوهای زنبور در کنار جاده قرار داده نشوند.
خقلت هیچ جانداری بی‌حکمت نیست. اگرچه مگس‌ها در برخی موارد مزاحم انسان‌ها یه حساب می‌آیند، اما دانشمندان عقیده دارند مگس‌ها مانند لاشخورها یا کرکس‌ها پاک‌کننده طبیعت هستند و در مورد برخی حیوانات مگس‌ها با نشستن روی زخم‌‌ها، آنها را درمان می‌کنند.
سیدنادر صادقی‌راد
رفتارشناس حیوانات
